Бизлар ҳозирги кунда Россия давлатининг Москва вилоятида Ўзбекистон ва Қирғизистон Республикасидан келиб ишлаётган мусулмонлармиз. Шу ерларда 1-2 йилдан бери ишлаб, ҳар хил ҳаром ишлар ва ҳаром емишлардан ўзимизни сақлаб, ибодатларимизни давом эттирмоқдамиз.
Олдин у ердаги ҳамма биродарларнинг эшитишлари бўйича, «мусофир юртда ҳалол ҳайвонларнинг гўшти истеъмолга ҳалол», деган фатволарни ҳамда Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламга бир насрония аёл томонидан қўй гўштидан тайёрланган таом берилганлиги ва Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу таомни еганлари ҳақида, яъни–аҳли китоб томонидан сўйилган ҳалол ҳайвоннинг гўшти ҳалолдир, деган ҳадисни эшитганмиз.
Лекин, айрим биродарлар мусулмонларга «бисмиллоҳ»сиз сўйилган ҳайвонни гўшти ҳаромдур, шунингдек, Россияда ҳайвонларни сўйиш ўрнига уларни «электр токи» билан ўлдирилади ва бу билан ҳайвонлар ўлимтик, яъни ҳаром ҳисобланиб қолади, деб, муқаддас китоблардан оятларни келтиришяпти. Шунинг учун, айрим болалар 3-4 ойдан бери умуман гўшт емай қўйишди.
Юқоридагиларга кўра, ҳозирги кунда бар-чамизни қизиқтирадиган асосий саволимиз шуки, мусофир юртда ғайридинлар томонидан «бисмиллоҳ»сиз сўйилган ва супермаркетларда сотилаётган ҳалол ҳайвонларнинг гўшти бизларга истеъмол учун ҳалолми ёки ҳаромми? Бизлар қандай йўл тутсак, яхшироқ бўлади?

ЖАВОБ (Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф): Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Аввало, мусофир юртларда юриб, дин қайғусини қилганингиз, ҳалолни излаганингиз учун барчангизга ташаккур. Аллоҳ таолонинг Ўзи ёрдамчингиз бўлсин!
Электр токи билан ўлдирилган ҳайвон ҳаромлигида шубҳа йўқ.
Fайридинлар томонидан сўйиладиган, қўй, эчки каби биз учун асли ҳалол бўлган ҳайвонлар гўшти ҳақида батафсилроқ гапиришга тўғри келади.
Аҳли китобнинг сўйгани ҳалол бўлиши «Моида» сурасидаги:
«Бугунги кунда сизларга барча пок нарсалар ҳалол қилинди. Китоб берилганларнинг таоми сиз учун ҳалолдир. Сизнинг таомингиз улар учун ҳалолдир» (5-оят) ояти каримасига биноандир.
Мусулмон ва аҳли китоблардан бошқаларнинг, жумладан, муртад ва динсизларнинг сўйиши ҳам ҳаромдир.
Мажусий ёки муртад овлаган балиқ ва чигиртка ҳалолдир. Чунки, у нарсаларга «Бисмиллаҳ» айтиш шарт эмас.
Уламоларимиз ҳайвон сўйиш ҳукмига оид барча ояти карима ва ҳадиси шарифларни синчиклаб ўрганиб чиққанларидан кейин сиз билан бизга уларни қисқа ва тартибли равишда баён қилиб берганлар. Келаси сатрларда ўша маълумотлардан баъзиларини эътиборингизга ҳавола қиламиз.
1) сўювчилар уч қисмга тақсимланади;
2) сўйиши ҳалол бўлганлар;
3) сўйиши ҳаром бўлганлар;
4) сўйиши ҳақида ихтилоф бўлганлар.
«Сўйиши ҳалол бўлганлар» бир қанча сифатларни ўзида жамлаган сўювчилардир:
Мусулмон, болиғ, оқил, эркак ва намозхон сўювчилар энг афзал сўювчилар ҳисобланадилар.
«Сўйиши ҳаром бўлган сўювчилар» қуйидагилардан иборат:
Аҳли китоб бўлмаган кофир, мушрик, васаний – бутпараст, динсиз, муртад ва зиндиқ сўювчиларнинг сўйишини еб бўлмайди.
«Сўйиши ҳақида ихтилоф бўлган сўювчилар» қуйидагилар:
1. Аҳли китоб сўювчилар.
Улар яҳудий ва насоролардир. Ибн Аббос розияллоҳу анҳунинг таъбирлари ила айтганда, «яҳудий ва насронийларнинг сўйишлари уларнинг Таврот ва Инжилга иймон келтирганлари учун ҳалол қилингандир».
Аҳли китобларнинг ўз шариатларида «ҳалол» деб эътиқод қиладиган нарсалари бизга ҳаром қилинмаган бўлса, жоиздир, агар Аллоҳнинг исмини айтилгани маълум бўлмаса ҳам, канисаларига ёки ийдларига атаб сўйилган бўлса ҳам. Агар насроний Масийҳнинг номи билан, яҳудий Узайрнинг номи билан сўйса, бизга ҳалол бўлмайди.
Аммо Моликий ва Шофеъий фуқаҳолар баъзи ҳолатларда мазкур ҳукмларга хилоф қиладилар.
2. Мажусий сўювчи.
Мажусийлар аҳли китоб бўлмаганлари, мушрик бўлганлари учун, уларнинг сўйишлари ҳалол ҳисобланмайди.
3. Аёл сўювчи.
Исломда аёл кишининг латофатига зид бўлган, уларнинг мақомларига, ҳурматларига тўғри келмайдиган ишларга аёлларни таклиф қилинмаган.
Аммо, аёл кишининг сўйган сўйиши, агар аёл ҳайз кўрган ҳолда бўлса ҳам, жоиз.
4. Ёш бола сўювчи.
Агар ёш бола ўсмир бўлиб, оқ-қорани ажратадиган ва ишларнинг фарқига борадиган бўлса, сўйиши ҳалол.
Аммо, ёш бола кичкина бўлиб, нарсаларнинг фарқига бормайдиган бўлса, жумҳур фуқаҳолар наздида, сўйиши ҳалол эмас.
Чунки, унинг қасди йўқ, «Бисмиллаҳ»нинг фарқига бормайди ва сўйишни эплай олмайди.
Шофеъийлар бу масалада жумҳурнинг гапидан бошқа гапни айтганлар.
5. Мажнун сўювчи.
Мажнун кишининг сўйган гўшти, жумҳур уламолар гапи бўйича, ҳалол бўлмайди. Шофеъийлар бу масалада ҳам жумҳурнинг гапига хилоф қилганлар.
6. Маст сўювчи.
Маст кишининг сўйган гўшти, жумҳур уламолар гапи бўйича, ҳалол бўлмайди. Шофеъийлар бу масалада ҳам жумҳурнинг гапидан бошқа гапни айт-ганлар.
7. Ўғри сўювчи.
Биров бошқа одамнинг ҳайвонини ўғирлаб сўйса, ўша ҳайвоннинг гўшти бошқаларга ҳалол бўлади.
8. Куч билан тортиб олувчи сўювчи.
Биров бошқа одамнинг ҳайвонини зўравонлик қилиб, куч билан тортиб олиб сўйса, ўша ҳайвоннинг гўшти бошқаларга ҳалол бўлади.
9. Мажбурланган сўювчи.
Бир кишининг ҳайвон сўйиш нияти йўқ бўлса ҳам бошқалар уни мажбурлаб сўйдирса, мазкур мажбурланган шахснинг сўйган сўйиши ҳалол ҳисобланади.
Ушбу охирги уч тоифа кишиларнинг сўйишлари жумҳур фуқаҳолар наздида ҳалолдир. Фақат, айрим уламолар хилоф сўзни айтганлар.
Булар умумий маълумотлар. Сизлар ўзингиз ишлаётган ерга яқин масжид ва мусулмонлардан ёрдам сўранглар. Улар сизларга ёрдам ва маслаҳатлар беришади, иншааллоҳ. Валлоҳу аълам.