Фил қаҳва истеъмол қилганда, унинг ошқозон кислотаси қаҳвани аччиқ қиладиган оқсилни парчалайди. Натижада юмшоқ ичимлик олинади. Албатта, фил қаҳваси ҳазил мавзусига айланди: "кофе дерьмоччино", "охирги тезаккача яхши", "фил тезаги қаҳваси".

Таиланд шимолидаги яшил тепаликларда 20 та фил подаси дунёдаги энг қиммат кофелардан бирини «ишлаб чиқаради».
Тупроқли ҳид ва юмшоқ таъмга эга бўлган бу екзотик янги ичимлик Таиланд филлари еган доналардан тайёрланади ва эртаси куни фил тезагидан олинади.
Филнинг ичакларида содир бўладиган реакциялар кофега навни яратувчиси ўзига хос таъм деб атаган нарсани беради.
Бу кофе - жиркантирадиган ёки ғалати тарзда ўзига жалб қиладиган кофе - нафақат дунёдаги энг ноодатий кофе турларидан бири, балки энг қимматларидан биридир. Унинг бир килограмми 1100 доллар туради.
Ҳозирча Black Ivory деб аталадиган бу қаҳвани фақат бойлар ёки кўп саёҳат қилувчилар татиб кўришлари мумкин. Бир ой олдин у дунёнинг чекка бурчакларидаги бир нечта қиммат меҳмонхоналарда пайдо бўлди. Аввал шимолий Таиландда, кейин Мальдив оролларида, кейин эса Абу-Дабида бир финжон қаҳва тахминан 50 доллар туради.
Associated Press мухбирлари "Олтин учбурчак"га – тарихан кофедан кучлироқ дори воситалари ишлаб чиқарилиши билан машҳур бўлган, янги ичимлик тайёрланаётган ҳудудга, хартумлиларни иш жойида кўриш ва нафис финжонда тайёр маҳсулотни татиб кўриш учун борди.
Таиланд, Лаос ва Бирма чегарасидаги туманли тоғларда қаҳва яратувчи биологик тадқиқот маълумотларига таяниб, асосий саволга жавоб берди: нима учун айнан филлар?
"Фил кофе истеъмол қилганда, унинг ошқозон кислотаси қаҳвани аччиқ қиладиган оқсилни парчалайди. Натижада одатдаги аччиқлиги бўлмаган юмшоқ ичимлик пайдо бўлади", - дейди Black Ivory яратиш учун 300 минг доллар сарфлаган Блейк Динкин.
Бу "cивет кофеси" ёки "копи лувак"– сассиқўзанга ўхшаш сиветнинг нажасидан олинган яна бир ўта қиммат кофе навининг ўзига хос аналогидир. Бироқ, кучли фил ошқозони қаҳвага махсус хусусиятларни беради.
Фил жонли секин пиширгич қурилмага ўхшайди. У донларни 15-30 соат давомида ҳазм қилади. Ва улар банан, шакарқамиш ва филнинг вегетариан емишининг бошқа таркибий қисмларидан ўзига хос тупроқли ва мевали ҳидни сингдириб олади, дейди "cивет кофеси" билан шуғулланган канадалик.
"Филнинг ошқозонида табиий ферментация жараёни содир бўлади. Бу қаҳвага бошқа турдаги ичимликлар эга бўлмаган лаззат беради ", - дейди Динкин.
Филлар подаси жойлашган ўрмон қўриқхонаси дастлаб бу ғояга шубҳа билан қараган.
"Мен кофеин ҳақида ўйлаган биринчи нарса, филлар қаҳвага қарам бўладими ёки йўқми эди. Мен шуни айтишим мумкинки, филларга ҳеч қандай зарар етказилмаяпти", дейди қутқарилган филлар учун бошпана саналган Golden Triangle Asian Elephant Foundation жамғармасининг ҳайвонлар бўйича директори Джон Робертс.
Жамғарма қаҳва даромадининг 8 фоизини олади ва уни пода саломатлигига сарфлайди.
Динкин жамғармага ўз таклифини юборишдан олдин лойиҳага канадалик ветеринарни жалб қилганини, у ҳайвонот боғидаги филларни синовдан ўтказган ва улар хом кофе меваларидан кофеинни ўзлаштира олмаслигини аниқлаганини айтди.
"Мен буни синаб кўришга қарор қилдим, чунки биз филларни боқиб пул ишлашнинг ҳар қандай усулини излаяпмиз", деди Робертс. Унинг сўзларига кўра, битта филни парваришлаш ойига тахминан 1000 долларга тушади.
Қаҳванинг ҳаддан ташқари қимматлигини изоҳлар экан, Динкин ярим ҳазил билан филлар жуда самарасиз ишчилар эканлигини айтади. 1 кг Black Ivory олиш учун 33 кг янги қаҳва резаворлари керак бўлади. Доналарнинг аксарияти ичак ҳаракатидан кейин чайналган, синган ҳолда бўлади ёки «ташқари чиққандан кейин» баланд ўтларда йўқолади.
Бундан ташқари, бутун жараён жуда кўп вақт талаб этади. Black Ivory га фақат кичик тоғли плантациядаги маҳаллий қабила аёллари томонидан қўлда терилган Arabica нави тўғри келадиган. Филлар ўз ишларини бажариб бўлгач, филбонларнинг хотинлари тезакни йиғиб, уни қўллари билан уқалаб, қаҳва ажратиб олишади.
Яхшилаб ювилгач, улардан қаҳва доналари олинади, кейин Бангкокда қуритилади.
Албатта, фил кофеси ҳазил мавзусига айланди. Данкин улардан бир нечтасини айтиб берди: "кофе дерьмоччино", "охирги тезаккача яхши", "фил тезаги қаҳваси".

Ҳатто Голливудда бўлган Жей Лено ҳам бу мавзуга тўхталиб ўтди: "Қизиқ, ким биринчи бўлиб кофе доналарини ва фил гўнгини кўриб:" Лекин уни майдалаб ичсангиз, албатта мазали бўлиб чиқади" деган экан?".
Бироқ, ҳазилни бир четга суриб қўйсак, одамлар Black Ivory ни ҳақиқатда ичишади. Биринчи партия - 70 кг - аллақачон сотилган. 2013 йилда Динкин олти баробар кўп сотишга умид қилмоқда. У ҳикоя қилишни хоҳлайдиган саргузаштларни ёқтирадиган бой харидорларга умид қилади.
Ҳозирча Black Ivory фақат бир нечта қиммат Anantara меҳмонхоналарида, шу жумладан Фил жамғармаси яқинидаги Олтин учбурчакда тақдим этилади. Меҳмонхонанинг барида қуёш ботганда бу қаҳвани татиб кўрган америкалик жуфтликнинг сўзларига кўра, ичимлик уларнинг кутганидан ҳам яхши бўлиб чиқди.
"Мен буни жирканч деб ўйлагандим, лекин менга ёқди. Бу ўзига хос нарса экан. Бу қаҳвада мен аниқлай олмайдиган ғалати нарса бор", дейди Флорида штатидаги Тампа шаҳридан 31 ёшли Раян Нелсон.
Унинг рафиқаси Эшли, биолог ва қаҳва жинниси, Black Ivory ни "экология ҳақида қайураётган истеъмолчи учун ажойиб маҳсулот" деб атаган, чунки бу қаҳва филларни ҳимоя қилишни молиялаштиришга ёрдам беради.
Лекин у қандай таъмга эга? "Жуда қизиқ. Ғайриоддий нарса. Ҳайвонот боғи ходими сифатида оладиган маошимга ҳар куни ичишга имконим йўқ деб ўйлайман. Аммо мен, албатта, таътилда ичишни, бу ерда ўтиришни ва филларни томоша қилишни яхши кўраман", дейди у сўзларини диққат билан танлаб.

Нажас нима?

Савол: Яқинда намоз китобида «нажас» деган сўзга дуч келдим. Нажас нима дегани?
Жавоб: Нажас - инсонлар ва ҳайвонлар ахлати, сийдиги, қони каби ифлосликлардир. Нажаслар икки хил - енгил ва оғир бўлади. Мол, қўй каби гўшти ейиладиган ҳайвонларнинг сийдиклари, қарға, қирғий каби гўшти ейилмайдиган қушларнинг тезаклари енгил нажасдир. Товуқ, ғоз, ўрдак каби уй паррандаларининг тезаклари оғир нажасдир.
От ва гўшти ейиладиган ҳайвонларнинг гўнги, инсоннинг ва гўшти ейилмайдиган ҳайвонларнинг сийдиги ва ахлати оғир нажас ҳисобланади. Ит ва йиртқич ҳайвонларнинг сийдиги, тезагидан ташқари сўлаги ҳамда қон, ароқ ҳам оғир нажосатдир. ("Динда саволим бор" китобидан)

Абу Муслим тайёрлади