Бутун дунё олимлари бонг уримомоқда. Термофил хамиртурушнинг (дрожжи) организмга салбий таъсир қилиш механизмлари очиб берилди.
Одамлар ҳақиқий ноннинг таъмини унутган. Бундан ташқари, улар қадимги кунларда нон доимо оддий ачитқи хамиртуруш билан пиширилганини эсламайдилар. Ачитқи хамиртурушнинг барча таркибий қисмлари фақат ўсимликдан келиб чиқади ва ферментация жараёнига сабаб бўлади. Машҳур деҳқон ачитқи хамиртуруши (закваска - хмель, табиий шакар ёки асал қўшилган майиз, оқ ва қизил солод билан ачитилган суюқ хамир) жавдар унидан, арпа ва буғдойдан тайёрланган. Айнан шу бошланғич моддалар танани витаминлар, ферментлар, биостимуляторлар билан бойитган ва биринчи навбатда уни кислород билан тўйинган. Шу туфайли инсон танаси бақувват, самарали, совуққа ва бошқа касалликларга чидамли бўлди.
1940-йилларнинг ўрталаридан бошлаб, урушдан кейин, хмелли «закваска» дрожжи хамиртуруши билан алмаштирилди. Олимлар дрожжининг асосий хусусияти бижғиш эканлигини аниқладилар. Дрожжи бу хусусиятни нон орқали (тайёр хамирнинг бир куб сантиметрида 120 млн дрожжи ҳужайраси мавжуд) қонга ўтказади ва у бижғишни бошлайди. Бунда ҳосил бўлган сивуха гази биринчи навбатда мияга кириб, унинг функцияларини бузади. Хотира, мантиқий фикрлаш қобилияти, ижодий меҳнат кескин ёмонлашади. Ҳужайра даражасида ҳаракат қиладиган дрожжи танадаги безарар ва саратон ўсмаларининг шаклланишига олиб келади. Ҳужайрага таъсир кўрсатади, уни бўлиниш, яъни соғлом ҳужайралар ҳосил қилиш қобилиятидан маҳрум қилади.
1990 йилда Прагада бўлиб ўтган иккинчи Бутунжаҳон ўсимлик дори-дармонлари конгрессида профессор Ларберт дрожжидан тайёрланган оқ ноннинг соғлиқ учун зарарли таъсири ҳақида хавотир билан гапирганлиги бежиз эмас. Бундай нонни узоқ вақт истеъмол қилиш (биз эса уни йиллар давомида истеъмол қиламиз) Ларберт томонидан тасвирланган гемоглиоз деб аталадиган бир қатор касалликларга олиб келди. Ушбу касаллик бош оғриғи, уйқучанлик, асабийлашиш, овқат ҳазм қилиш муаммолари билан намоён бўлади, фикрлаш секинлашади, жинсий фаоллик пасаяди, қон қовушоқлиги ортади.
Ларберт гемоглиознинг сил касаллигидан кўра кенг тарқалган ва хавфли деб ҳисоблайди. Дрожжининг организмга салбий таъсири бутун дунё бўйлаб кўплаб олимлар томонидан очиб берилган. Бу ҳақида Росини Жанфранко ("Дрожжининг ўлдириш хусусияти мавжудлиги"), Г. Басси ва Д. Sherman ("Ўлдирувчи омил - биокимё, биофизика", 1973, 13-14-бетлар), академиклар Ф. Углов, Б.Искаков, Н.Дубинин (Плеханов номидаги халқ хўжалиги институти асарлари), француз профессори Этьен Вольф ва бошқалар ёзган.
Нима қилиш керак? Қадим замонларда ва яқин ўтмишда ишлатилган «закваска» хамиртурушли нон пиширишга қайтиш зарур!

Бизни ўлдирадиган нон

Аждодларимиз: "Нон – Худонинг инъоми", деб айтишган. Лекин улар нонни термофил дрожжи билан пиширмасдилар. Бу дрожжи урушдан олдин пайдо бўлганди. Бу масалани ўрганаётган олимлар Ленин кутубхонасида фашистлар Германиясидан олинган манбаларга дуч келишди, уларда бу дрожжи инсон суякларида ўстирилган, агар Россия урушда ўлмаса, шу дрожжидан ўлади, дейилганди. Мутахассисларимизга манбаларга ҳавола қилиш ёки уларни нусхалаш тақиқланган. Ҳужжатлар махфий эди!
Хўш, агар термофил хамиртуруш (дрожжи) яқинда пайдо бўлган бўлса, унда қадимги ва яқин ўтмишда нон пишириш учун нима ишлатилган? Машҳур деҳқон «закваска»лари жавдар уни, сомон, жўхори, арпа, буғдойдан тайёрланган. Ҳозиргача чекка қишлоқларда бугунги хамиртурушсиз нон тайёрлаш рецептлари сақланиб қолган. Айнан шундай ферментлар танани органик кислоталар, витаминлар, минераллар, ферментлар, тола, пектин моддалари, биостимуляторлар билан бойитади.
Халқ ошхонасида пишириш мисли кўрилмаган ўзига хос маросим эди. Уни тайёрлаш сири авлоддан-авлодга ўтиб келган. Деярли ҳар бир оиланинг ўз рецепти бор эди. Тахминан ҳафтада бир марта турли хил «закваска»да: жавдар, жўхори унида нон пишириларди. Нон дағалроқ бўлиб чиққан бўлса-да, қайта ишланмаган жавдар унидан фойдаланиш дон таркибида мавжуд бўлган барча фойдали моддаларни сақлаб қолишга ёрдам беради. Рус печида пиширганда, нон унутилмас таъм ва ҳидга эга бўлди. Бундай нон бир йилда ҳам қотиб қолмайди ва моғорланмайди.
Аммо бир неча ўн йиллардан бери нон бошқача пиширилмоқда. Бунинг учун улар табиий «закваска»лардан эмас, балки термофил дрожжи хамиртурушлардан, инсон томонидан ихтиро қилинган сахаромицетлардан фойдаланилади. Уларни тайёрлаш технологияси даҳшатли, табиийликка қарши. Нонвойлар дрожжиси ишлаб чиқариш уларни суюқ озуқа муҳитида кўпайтиришга асосланган. Меласса сув билан суюлтирилади, хлорли оҳак билан ишлов берилади, сульфат кислота билан кислоталанади ва ҳоказо. Тан олиш керак, озиқ-овқат маҳсулотини тайёрлаш учун ғалати усуллар ишлатилади, айниқса, табиатда табиий хамиртурушлар, хмелли, масалан, солод ва бошқалар борлигини ҳисобга олсак.
Бутун дунё олимлари узоқ вақтдан бери бонг уришмоқда. Термофил хамиртуруш, яъни дрожжининг организмга салбий таъсир қилиш механизмлари очиб берилган. Келинг, термофил хамиртуруш-сахаромицетлар нима эканлигини ва улардан фойдаланган ҳолда билан тайёрланган таомларни истеъмол қиладиганларнинг соғлиғининг ёмонлашувида қандай роль ўйнашини кўриб чиқайлик.
Спирт саноатида, пиво тайёрлаш ва пиширишда ишлатиладиган дрожжи-сахаромицетлар (термофил хамиртуруш) табиатда учрамайди. Сахаромицетлар, афсуски, тўқима ҳужайраларига қараганда анча чидамли. Улар пишириш пайтида ҳам, инсон организмида сўлак билан ҳам йўқ қилинмайди. Қотил дрожжи ҳужайралар улардаги кичик молекуляр оғирликдаги заҳарли моддаларни чиқариб, тананинг сезгир, камроқ ҳимояланган ҳужайраларини ўлдиради.
Термофил - иссиқликни яхши кўради дегани, печда ўлмайди!
Пишириш пайтида замбуруғлар бутунлай нобуд бўлмайди, чунки улар 500 градус иссиққа бардош бера олади, организмга киргандан кейин кўпаяди ва ичак флорасига ҳужум қилади, уни йўқ қилади.
Заҳарли оқсил плазма мембраналарида ҳаракат қилади, уларнинг патоген микроорганизмлар ва вируслар ўтказувчанлигини оширади. Дрожжи биринчи навбатда овқат ҳазм қилиш трактининг ҳужайраларига, сўнгра қон оқимига киради. Термофил дрожжи организмда географик прогрессияда кўпаяди, патоген микрофлоранинг фаол яшаши ва кўпайишига имкон беради, бу натижада ичаклар тўғри овқатланиш билан ҳам В витаминлари, ҳам муҳим аминокислоталарни ишлаб чиқариши мумкин бўлган нормал микрофлорани қийнайди. Барча овқат ҳазм қилиш органлар: ошқозон, ошқозон ости бези, ўт пуфаги, жигар, ичакларининг фаолияти қўпол равишда бузилади.
Ошқозон ички томонидан кислота таъсирига чидамли бўлган махсус шиллиқ парда билан қопланади. Бироқ агар дрожжили маҳсулотлар ва кислота ҳосил қилувчи озиқ-овқатлар билан суиистеъмол қилинса, ошқозон бунга қаршилик кўрсата олмай қолади. Куйиш ошқозон яраси, оғриқ ва кўнгил айниши каби умумий симптомнинг пайдо бўлишига олиб келади.
Термофил хамиртуруш асосида тайёрланган озиқ-овқат маҳсулотларидан фойдаланиш қум қуйқалари, сўнгра ўт пуфаги, жигар, ошқозон ости бези, ич қотиши ва ўсмаларда тошлар пайдо бўлишига ёрдам беради. Ичакда парчаланиш жараёнлари кучаяди, патоген микрофлора ривожланади. Танадан заҳарли массаларни чиқариш секинлашади, газ чўнтаклари ҳосил бўлади, бу ерда нажас тошлари турғунлашади. Аста-секин улар ичакнинг шиллиқ ва шиллиқости қатламларига ўсади. Овқат ҳазм қилиш органларининг гираси ўзининг ҳимоя функциясини йўқотади ва овқат ҳазм қилишни камайтиради. Витаминлар етарли даражада ўзлаштирилмайди ва синтез қилинмайди, микроэлементлар ва уларнинг энг муҳими - кальций керакли даражада ўзлаштирилмайди.
Шифокорлар болалар қонидаги кальций даражасининг кескин пасайишини афсус билан қайд этишади. Агар илгари 9-12 бирлик (нормал) бўлса, энди у 3 тага ҳам етмайди! Патоген микроорганизмлар ичак деворига кириб, қон оқимига ўтади. Микроб, замбуруғли, вирусли, паразитар флора организмга осонлик билан киритилади. Метаболик жараёнлар ҳужайра даражасида бузилади. Қоннинг биокимёвий таркиби ўзгаради. Қон плазмасида парда пайдо бўлади. Қоннинг томирлар орқали ҳаракатланиши секинлашади, микротромблар ҳосил бўлади. Лимфа тизими эскиради. Нерв тўқималари ҳар хил дистрофик ўзгаришларга учрайди.

Абу Муслим таржимаси